Zakład Karny w Rzeszowie jest największą jednostką penitencjarną podległą Okręgowemu Inspektoratowi Służby Więziennej w Rzeszowie i jedną z największych w Polsce. Liczy 11 oddziałów, a pojemność jednostki wynosi około 1000 miejsc. Generalnie jest to jednostka typu zamkniętego, przeznaczona dla recydywistów penitencjarnych, z jednym oddziałem dla odbywających karę po raz pierwszy.
W jej strukturach funkcjonują między innymi:
- dwa oddziały dla tymczasowo aresztowanych,
- dwa oddziały terapeutyczne:
- dla osób z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo
- dla uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych,
- oddział dla osadzonych stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jednostki.
- ośrodek diagnostyczny
- program terapii dla sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności
Dla osiągnięcia celów wykonywania kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym prowadzi się zindywidualizowane oddziaływania w ramach określonych systemów:
- zwykłego
- programowanego
- terapeutycznego
Szczególny nacisk kładzie się na realizację systemu programowanego i terapeutycznego. W ramach tychże systemów prowadzi się zindywidualizowane, a także zbiorowe oddziaływania terapeutyczne i resocjalizacyjne wobec następujących kategorii osadzonych:
- skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo,
- skazanych uzależnionych od środków odurzających lub środków psychotropowych,
- skazanych uzależnionych od alkoholu,
- skazanych – sprawców przestępstw przeciwko rodzinie.
W poszukiwaniu nowych form pracy, w ubiegłym roku rozszerzono krąg współpracujących instytucji o partnerów zajmujących się promowaniem i wspieraniem inicjatyw pozarządowych. Zaowocowało to realizacją projektów adresowanych do więźniów i współfinansowanych z funduszy europejskich.
Jeden dotyczy społecznej readaptacji więźniów (realizowany w ramach programu Leonardo da Vinci), a drugi multidyscyplinarnego kształcenia i osobistego rozwoju (w ramach programu Socrates).
W jednostce przyjęto też szereg wyzwań płynących z potrzeb społecznych, ich wymiarem jest opracowanie i realizacja kolejnych programów:
- projekt aktywizacji osób zamieszkałych w małych miastach lub wioskach / obejmujący skazanych zamieszkałych w takich miejscowościach /
- projekt „Multiplikator”, którego celem jest realizacja systemu wsparcia dla osób zagrożonych marginalizacją, do życia na wolności
- program postępowania penitencjarnego z osadzonymi zakwalifikowanymi do kategorii stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jednostki
W Zakładzie Karnym w Rzeszowie zatrudnionych jest 300 funkcjonariuszy, wśród których 40 osób stanowią kobiety. W jednostce znalazło również zatrudnienie ponad 20 pracowników cywilnych. Ponad 30 % kadry zatrudnionej w tutejszej jednostce legitymuje się wyższym wykształceniem. Wśród tej grupy funkcjonariuszy znajdują się: pedagodzy, prawnicy, socjologowie, psychologowie, lekarze, informatycy, inżynierowie.
Jednostką organizacyjną Zakładu Opieki Zdrowotnej przy ZK Rzeszów jest ambulatorium z izbą chorych, w skład, której wchodzą następujące komórki organizacyjne:
- Gabinet lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
- Poradnia stomatologiczna,
- Pracownia radiologiczna z ciemnią,
- Pracownia fizykoterapii,
- Pracownia protetyki,
- Apteka zakładowa typu I – okręgowa.
- Służba medycyny pracy
Opiekę medyczną nad osadzonymi sprawują 3 lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, stomatolog, protetyk, 8 pielęgniarek, technicy protetyki, radiologii i fizjoterapii oraz lekarze specjaliści zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy na etatach cywilnych.
Przy Zakładzie Karnym w Rzeszowie funkcjonuje również Zakład Remontowo Budowlany zatrudniający ok. 30 pracowników cywilnych. Firma osiąga od kilku lat, co raz lepsze wyniki.